Архив - Хресчен сасси

Тюльпана пĕр хут лартнă та урăх нихăçан та куçарса е кăларса аппаланман. Хăйсемех тухаççĕ. Çынсем вара кашни çулах кăларнине калаççĕ. Кирлех-ши çапла туни?

Тюльпан чечекĕ пысăк, гиацинт туни çÿллĕ пултăр тесен вĕсене кашни çулах чавса кăлармалла. Икĕ-виçĕ çулта пĕрре çеç кăларсан е çак ĕçе пачах тумасан вĕсем чечеке пĕр вăхăтра лармаççĕ, вĕтĕлеççĕ.

Тюльпан паранкине çулçипе туни сарăхнă хыççăн кăлармалла.

Тихвин ярмăрккин уявĕнчи Акатуйра Çĕрпÿ районĕн çĕр ĕçченĕсем тулли кăмăлпа савăнчĕç. Район администрацийĕн пуçлăхĕ Сергей Артамонов асăннă тăрăх – пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсене 20002 гектар акнă. Çакă пĕлтĕрхи шайăн 111 проценчĕпе танлашнă. Ял хуçалăх культурисене пĕтĕмпе 28021 гектар çинче акнă тата лартнă.

"Пĕр е икĕ ачаллă çемьесем Березовка ялĕнче сайра пулнă. Тĕслĕхрен, Исаевсем саккăрăн ÿснĕ. Вĕсемпе юнашаррисем – çиччĕн, теприсем – пиллĕкĕн. Унтан каллех саккăр, пиллĕк, çиччĕ, пиллĕк..." – пÿрнисене хуçса шутлама тытăнчĕ Канаш районĕнчи çак ялта пурăнакан Валерий Григорьевич Федоров. Иртнине аса илчĕ вăл.

Елчĕк районĕнчи Тÿскел ялĕнче пурăнакан Анна Паймина çак кунсенче 100 çул тултарнă. Ăна сумлă юбилейпе саламлама ял-йыш, тус-тăванĕ чылай пуçтарăннă. Анна Архиповнăна РФ Президенчĕ Владимир Путин янă саламлă çырупа паллаштарнă.

Çĕр çинче пурăнакан миллиона яхăн хурт-кăпшанкăран çыншăн чи усăлли – пыл хурчĕ. Вăл этеме тĕлĕнмелле чаплă, тĕрлĕ чир-чĕртен сыватакан, тутлă пыл парать.

Çĕр çинчи пур халăх та пылăн сиплĕ паллисене ĕлĕкренех пĕлет. Унпа медицинăра анлă усă кураççĕ. Пĕр кашăк пыл – пĕр тумлам сывлăх. Вăл ватти-вĕттишĕн тутлă эмел шутланать, вăй кĕртет, организма чир-чĕртен хÿтĕленме пулăшать. Яппун халăхĕ калашне пыл вăл – çут çанталăк çимĕçĕсен патши.

Раççей тĕш тыррине нумай туянакан патшалăхсенчен чи малтанах Турципе Египета асăнаççĕ. Импорт шайне вĕсем юлашки икĕ çулта чылай ÿстернĕ. Çакăн çинчен Пĕтĕм тĕнчери "Тырă рынокĕ – ĕнер, паян, ыран" конференцире Раççей Федерацийĕн "Про Зерно" компанийĕн тĕп директорĕ Владимир Петриченко пĕлтернĕ.

Ача ураланиччен сăпкара е амăшĕ çумĕнче мăшлатса çывăрни чи телейлĕ самант-тăр. Пепке «тяппа» туянсанах ашшĕ-амăшĕн канлĕх çухалать. Тĕнчене ăнкарса пыракан пурне те тишкерме хăтланать. Тепĕр чух шăпăрлана чарса е курса ĕлкĕрме те çук. Йĕри-таврари мĕн пур япалана сăнаканскер пур çĕре те капашать-çке.

Ыхрана хăçан кăлармаллине, кĕпçине хăçан татмаллине çырса кăтартсамăр, тархасшăн.

Иван Ерофеев. Патăрьел районĕ, Ишлĕ ялĕ.

Хура хурлăхан çырли аскорбин кислотипе, витаминпа, сахăрпа пуян. Цинга, юн, ревматизм чирĕсем чухне те хурлăхан çырли çиме сĕнеççĕ.

Вăраха кайнă тонзиллит, ангина, ларнингит, фарингит чухне шывпа хутăштарнă хурлăхан сĕткенĕпе (1:1) çăвара чÿхеççĕ.

Тăпăрчă шывĕ пахча çимĕçĕшĕн те усăллă тенине илтнĕ.

Çапла, усăллă. Помидор тĕмĕсене фитофтороз çулăхасран 10 л шыва 1 л тăпăрчă шывĕ хушса сапаççĕ. Çакнашкал шыва 10 тумлам йод тата микроэлементсен пуххине хушсан ытти пахча çимĕçе те (хăяр, кабачок, кавăн) сирпĕтме юрать. Пĕр вăхăтрах ку апатлантарни те, чир-чĕртен хÿтĕлени те пулать. Çу каçипе çапла виçĕ хут тусан аван пулмалла.