«Хисеп хăмине» пирĕн хаçата нумай çул çырăнса илекенсен хушамачĕсене вырнаçтаратпăр. Сирĕн хушăра ун пеккисем пулсан, тархасшăн, пĕлтерĕр.
Паянхи «Хисеп хăминчи» хĕрарăмсем пирĕн хаçата мĕн тухма пуçланăранпах çырăнса илеççĕ. Питĕ пысăк тав вĕсене уншăн. «Хисеп хăмине» лекнĕ ушкăн ÿссех пырасса шанатпăр.
Историрен çакă паллă, Канаш тăрăхĕнчи Çĕнĕ Шуртана Вăрнар районĕнчи Кивĕ Шуртанран 1858 çулта чи малтан Яков Савельев куçса килнĕ. Юманлăх варрине, юханшыв хĕрринчи пыллăх ĕшнине, çурт лартнă вăл. Аякрах мар пысăк утар пулнă. Ял варринче тÿпенелле кармашакан мăнаçлă тăватă юман паянхи кунчченех сыхланса юлнă.
Чылайăшĕ ялта ĕç çукран хулана туртăнать. Хастаррисем, маттурисем вара ниçта та аптăрамаççĕ. Тăвай районĕнчи Турикас Тушкил ялĕнче пурăнакан Николайпа Екатерина Георгиевсем те çаплах. Кил хуçи пĕр вырăнта лармасть: е аякри хулана каять, е ялта та тракторпа ĕçлемелли тупăнать.
Вăхăта тытса чарма çук, çуркунне симĕс çерем çине кăларса янă тиха пекех ĕрĕхет вăл. Эпĕ те халь кăна çамрăк та шухăччĕ. Хам 80 çула çитнине сиссе те юлаймарăм. Çапах та парăнас килмест-ха, райцентра кайсан хитре пикесем çинчен халĕ те куçа илейместĕп. Эх, кĕске куртка тăхăнаççĕ те купарчисене пĕрре сулахаялла, тепре сылтăмалла мăкăльт! мăкăльт! вылянтарса утаççĕ. Каччисем епле чăтаççĕ-ши? Урам тулли хитре хĕр, кирек хăшне - арăм, кирек хăшне савни ту.
К.В.Иванов ячĕллĕ литература музейĕ 75 çул каялла - 1940 çулхи юпа уйăхĕн 18-мĕшĕнче - уçăлнă. Çак пĕлтерĕшлĕ пулăма Константин Васильевич çуралнăранпа 50 çул çитнине халалланă. Иван Ивник сăвăç ертсе пынă ăна ун чухне. Хаяр вăрçа пула 1941 çулта Чăваш литературипе искусствин музейĕ вăхăтлăх хупăннă. 1957 çулта экспозицисене çĕнĕрен уçнă. Ăна Петр Юркин йĕркелесе пыма тытăннă. Анчах 1978 çулта вăл каллех хупăннă. Хальхинче - Шупашкарта ГЭС тунăран: музей вырнаçнă çурт шыв айне пулакан лаптăкра ларнă-çке.
Канаш районĕнчи Киров ячĕллĕ СХПК председателĕ Николай Степанович Андреев ялхуçалăхĕнче "шур сухал" пулнăран-ши /ЧР, РФ ялхуçалăхĕн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ 30 çул ытла пĕр лава туртса пырать/, шухăша тÿртен калама хăнăхнă. Тепĕр чухне куншăн, тен, ÿкĕнет те, анчах тÿрĕ çултан пăрăнмасть.
Комсомольски районĕнчи "Çĕрулмине мухтав" агрофирмăра ялхуçалăх машинисене хĕллене упрама лартас ыйтупа республикăри инженерипе техника ĕçченĕсен семинар-канашлăвĕ иртнĕ.
Историе, аваллăха упраса хăварассишĕн çунакансене хисеплетĕп эпĕ. Шел, кунашкал çын сахал халĕ пирĕн хушăмăрта. Вăрнар районĕнчи «Хоронзор» хуçалăх ертÿçи Федор Кузьмин 2004 çулта вырăнта историпе краеведени музейне йĕркелесе янă.
Тăван çĕршывăн Аслă вăрçине çемйи-çемйипе хутшăннă тĕслĕхсем çĕршывра çеç мар, республикăра та чылай. Акă Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Уйпуç ялĕнчи Майровскисем юнлă вăрçă хирне тăваттăн тухса кайнă, вĕсенчен Георгий çеç сывă юлнă. Анчах унăн шăпине те ăмсанаймăн.
СУРСКИЙ РУБЕЖСКИЙ
Чăвашла верси
Русская версия
