Çуркунне çитнĕçемĕн вулакансем çĕр ĕçĕпе çыхăннă ыйтусемпе нумайрах çырма пуçларĕç. Мĕн кăна шухăшлаттармасть пулĕ хресчене. "Ĕмĕр пурăн, ĕмĕр вĕрен” теççĕ те, çапла пулмасăр. Пурнăç малалла вĕт. Çĕнĕ тĕпчевсем, çĕнĕ тупсăмсем, çĕнĕ технологи. Ĕнер пĕлменнине паян уçатпăр.
Хăяра XVI ĕмĕрте акса ÿстерме пуçланă. Халăх 100 çул тăршшĕнчех унăн сывлăха ырă витĕм кÿрекен паха енĕсене асăрханă.
Хăяр вар хытсан пулăшнине ăнланнă. Унпа водянкăран, туберкулезран сипленнĕ. Çак çимĕçре кали нумай пулни /49: яхăн/ юн пусăмне йĕркене кĕртме пулăшать - вăл пысăк чухне те, пĕчĕк пулсан та хăяр çини питех те усăллă.