Archive - Çу 2016 - Хыпар

Муркаш тăрăхĕнче çĕр вăрах типнипе ака-сухана та каярах юлса тухаççĕ. Çавна май ĕçе-хĕле палăрмаллах хăвăртлатма тивет. Акă «Путь Ильича» хуçалăхра хĕрÿ тапхăрта виçĕ сменăпа тăрăшаççĕ. Вĕсене вырăнтах вĕри апат çитереççĕ. 260 гектар çинчи кĕрхи культурăсене сÿреленĕ, минерал удобренийĕпе апатлантарнă. Халĕ хĕрсех çурхисем акаççĕ. Уй-хире 4 техника кăларнă. Хăватлă тракторсемпе ĕç те кал-кал пырать. Хуçалăх иртнĕ çул 2100 гектар сухаласа акса хăварнă. Кăçал татах 450 гектар пысăклатасшăн. Ку тăрăхра усă курмасăр выртакан çĕр çук.

"Вĕçĕмсĕр выльăх пăхатăн. Кала-ха, канма ăçта кайнă эсĕ? Ют çĕршыва курса кил-ха пĕрре", - çине тăрсах сĕнет хĕрарăма Патăрьел районĕнчи Арапуç ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Владимир Алексеевич Секретов. "Пĕр эрне никам чăрмантармасан килте те эпĕ чикĕ леш енчи пекех канатăп", - сăмах хушать лешĕ.

Çулланнă хĕрарăм Етĕрне тăрăхĕнче çăмăл машинăпа арçури пек ĕрĕхтерсе çÿренине курма хăнăхнă ĕнтĕ ентешĕсем. Лартса кайма ыйтакансем те пур. «Мĕн хăрамалли? 20 çул ĕнтĕ руль умĕнче», - кулать Галина Семенова Мăн Явăшри ветеринари участокĕн заведующийĕ.

2016 çулта Чăваш Ене федераци хыснинчен 4 млрд та 212 млн тенкĕ уйăрасса пĕлтернĕ республика Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев. Çакă - пĕлтĕрхинчен 25 процент ытларах. "Юлашки икĕ эрнере кăна РФ Правительстви регионсене финанспа пулăшасси çинчен калакан темиçе хушăва алă пуснă, вĕсемпе килĕшÿллĕн Чăваш Республикине 3 млрд тенкĕ ытла укçа килмелле", - палăртнă Михаил Игнатьев.

Эпир Етĕрне районĕнчи Хучаш ялĕнче пурăнатпăр. Пире Чăваш наци радиовĕ калаçма пăрахни канăçсăрлантарать. Иртнĕ çулсенче пăрлă çумăр çăвиччен унăн кăларăмĕсене итлесе савăнтăмăр. Юррисем килĕшетчĕç. Юлташсене, тăвансене яланах радио урлă саламланă. Халĕ наци радиовĕ шăпланчĕ, итлейместпĕр ăна. Тĕнче пĕтсе килнĕнех туйăнать. Аптранипе Чăваш наци радиовне те шăнкăравласа пăхрăмăр, «Вышкăна пăрлă çумăр сиенленĕ. Халĕ юсаççĕ, йĕркене кĕмелле», - тесе пĕлтерчĕç. Унтанпа кĕçех 2 çул çитет. Паянхи кун та наци радиовĕ калаçмасть. Темиçе радиоприемник та улăштарса пăхрăмăр, анчах кăлăхах.

Мăйракаллă шултра выльăх фасциолез чирĕпе аптăрать, вăл шĕвĕрĕлчен йышшисенчен чи хăрушши шутланать. Халăхра ăна пуçаракана пĕвер ĕмекен /печеночный сосальщик/ теççĕ. Чирлĕ выльăх 40 килограмм таран начарланма, çулталăкра 250 кг сĕт çухатма пултарать.

Паразит юлашкинчен выльăхра пурăнать. Унччен маларах тарăн мар, лайăх ăшăнса çитнĕ кÿлĕре, çавăн пекех кĕтÿ çÿретмелли нÿрлĕ вырăнта тĕпленет.

Чирлĕ выльăх каяшĕпе фасциола çăмарти шыва лекет, ăшă çанталăкра 10-12 кунра хурт пулать. Моллюск ÿтĕнче ÿссе çитет, лăймакаллăскер ÿсен-тăран çумне çыпçăнать.

Эпĕ çут тĕнчене килнĕ çул çĕршыва Сталин ертсе пынă. Унтанпа чылай вăхăт иртрĕ, тивĕçлĕ канăва та тухрăм. Мĕнпе асра юлчĕç-ха ачалăх, яшлăх?

Ялта çитĕннĕ ачасенчен чылайăшĕ мĕн пĕчĕкренех ашшĕ-амăшне выльăх-чĕрлĕх пăхса пулăшать. Хăшĕ-пĕри пуласлăхне ветеринар профессийĕпе çыхăнтарать. Етĕрне районĕнчи Ирçе ялĕнче çуралса ÿснĕ Алексей Чучулина выльăх тухтăрĕ пулма мĕн хистенĕ-ха?

КОФЕ ВЫРĂННЕ — СИВ КУРĂКĔ

ÇАМРĂК ЕШĔЛ - ЧИ ЛАЙĂХХИ

КАШНИН - ХĂЙĔН ВИÇИ

ТĔЛĔНМЕЛЛЕ СИПЛĔ ЧĔРТАВАР

ГАСТРИТ ВĔРĔЛСЕН

КĔМĔЛ КАШĂК ЯКАТАТЬ

Сив курăкĕ /цикорий/ сывлăхшăн усăллă. Унăн тымарĕнчен вĕретнĕ шĕвек кофĕне улăштарма пултарать. Кофеин çуккине пула чĕрене те сиенлĕ витĕм кÿмест. Ăна юн пусăмĕ ÿснипе аптракансем те ĕçме пултараççĕ.

Чĕртавара хăвăр та хатĕрлеме пултаратăр. Тымарне лайăх çумалла, типшĕнтермелле. Унтан çатма çине хурса нÿрĕкĕ йăлтах пăсланса пĕтиччен ăшаламалла. Кофе арманĕпе вĕтетмелле.

1 чей кашăкĕ сив курăкĕн порошокне 1 стакан шыва ямалла, шыв мунчине лартса вĕреме кĕртмелле те çулăма пĕчĕклетмелле, тата 3-5 минут лартмалла. Илсен 2 минутран сăрăхтармалла. Тутă кĕмелĕх сĕт хушма юрать.