Archive - Раштав 2016 - Хыпар

Çĕнйĕркелÿ тапхăрĕнче чылай çĕрте сурăх фермине пĕтерчĕç. Ишĕлсе анайман çурчĕсем çеç çакăнта тахçан пурнăç вĕресе тăнине аса илтереççĕ. «Ах, йĕркене кĕртмелле те çак вырăна», — юхăннă ферма патĕнчен иртсе каймассерен çакнашкал шухăш канăç памасть. Анчах ĕç пуçлама хулăн укçа, вăй-хал кирлĕ.

— Хамăн пурнăçа илес тĕк, пĕтĕмпех йĕркеллĕ. Шĕкĕр Турра, ĕç пур, упăшка — юнашар, ача-пăча сывă. Пăшăрханмалли çук пек.

Республикăри йывăр атлетика федерацийĕн ĕç-хĕлĕ пирки хаçатра нумаях пулмасть çырса кăтартнăччĕ. Штанга йăтакан маттур хăш-пĕр хĕрпе те паллаштарнăччĕ. Пикесем те, каччăсем те чăннипех хастар, пултаруллă, хăватлă.

Çын ĕмĕрĕ мĕнрен килет-ши? Паллах, сывă пурнăç йĕркине пăхăнни те, чун-чĕре тасалăхĕпе ăшăлăхĕ те, шухăш-кăмăл ырăлăхĕпе уçăлăхĕ те витĕм кÿреççĕ-тĕр. Нумай-нумай сăлтав хушшинче йăхран пыракан пахалăха та палăртма юрать-тĕр. Етĕрне районĕнчи Урпаш ялĕнче пурăнакан Антонинăпа Любовь Леонтьевăсен ашшĕ те, амăшĕ те çамрăклах вилнĕ. Ачисене çĕр çинче сахал мар çул кун кунламашкăн вĕсем пиллесе хăварнă-ши? Çÿлтен пулăшса пынă-ши? Аппăшĕпе йăмăкĕ пĕрле пурăннипе, пĕр-пĕрне хăват хушнипе çыхăнтармалла мар-ши тата çакна? Пĕр юн юхать-çке вĕсенче. Йывăрлăхра та, савăнăçра та яланах юнашар вĕсем. Пурнăç тăршшĕпех çапла.

Çĕрпе кун вĕçĕмсĕр ылмашăвне хăнăхса çитетпĕр те хамăр та тепĕр чухне хăйне евĕр робота çаврăнса каятпăр темелле: тул çутăлсан тăратпăр, кил тĕрĕшре кĕштĕртетнĕ хыççăн ĕçе утатпăр, унтан каллех — киле... Тĕрлĕ ыйтăва татса пама тивет кун каçипе: ĕçпе çыхăннисене те, çемьене канăç паманнисене те. Сехетрен — талăк, талăкран эрне, уйăх, çулталăк пуçтарăнса пыни пирки шухăшламасăрах шăвать вăхăт. Ара, вăл шуни-иртни сисĕнмест те: куçа курăнмасть, хăлхана кĕмест...

— Ĕçри çитĕнÿсемшĕн малтанах аннене пысăк тав калас килет — çывăх çынсем, хăть те мĕнле ĕçе те тĕплĕ тума хăнăхтарнă — çак сăмахсемпе Çĕнĕ Шупашкарти 6-мĕш гимназире кĕçĕн классен тата чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенĕ Нелли Анатольевна калаçăва вĕçлерĕ-ха, манăн вара вĕрентекенпе паллаштаракан статьяна шăпах вĕсенчен пуçлас килчĕ.

Пысăк фоере илемлĕ кĕвĕ янăрать. Капăр тăхăннă хĕрсемпе каччăсем вальс çаврăнаççĕ. Пикесем бал кĕписемпе, çÿçĕсене те эрешсемпе пуçтарнă, яшсем — çар формипе, аллисенче шурă перчетке. Шупашкарта кадетсен Георгий черетлĕ балĕ иртрĕ.

— Çĕнĕ Эйпеçрен Кавала çити хурах! кăшкăрса пытăм, çул çинче каччăна мĕн кăна каласа вăрçмарăм-ши, çапах вĕçертмерĕ. Вăйăра пĕрре курсах килĕштернĕ вăл мана — çав каçах вăрлама тĕв тунă. Мĕн тăвăн, ун чухне йăли çапла пулнă. Каялла тухса утсан хĕрĕн ячĕ кайнă, хапхана тикĕтпе вараланă. Хальхи çамрăксем пек пĕр-пĕрне юратса çÿремен пулин те, 61 çул ĕнтĕ пĕрле. Нушине те, ырлăхне те куртăмăр. Тинĕс те тикĕс мар, пурнăçра та çавах, темĕн те сиксе тухать. Каçарнă, çийĕнчех маннă, ĕмĕр ĕмĕрлемелле, ачасене ÿстермелле-çке. Вăл мансăр, эпĕ унсăрăн пĕр кун та пурăнайман, çак ĕнтĕ вăл — юрату тени. Халĕ те пĕрле савăнатпăр, пĕрле кулянатпăр, ку тарана çитсе çемьере пĕр-пĕринчен вăрттăнлăх пулса курман. Иккĕн-иккĕнех, шăкăлтатсах кун иртет, — кăмăллăн калаçрĕ Елчĕк районĕнчи Кавалти Венера Новикова.

Общежитири хĕрсемпе туслă пурăнатпăр. Ĕнер те çĕрлечченех пĕр-пĕрин патĕнче хăналаннă. Пĕри — яшка, тепри çĕрулми нимĕрĕ пĕçернĕччĕ. Эпĕ юлашкинчен пурне те типĕтнĕ улма-çырла компочĕ ĕçтертĕм. Вĕсем уншăн та савăнчĕç.

Ирхине алăкран такам шакканипе вăрантăм. Çывăрма памаççĕ. Кама кирлĕ эпĕ çак сехетре? Вăйлă сасă кăлараканскер пăрăнса утмасть. "Пÿлĕмре кам та пулин пур-и? Уçăр!" — тархасласах ыйтать хайхискер. Çав çын мĕн çăмăлпа çÿренине питĕ пĕлес килет. Вахтăран кам кĕртнĕ-ши?